موارد حفاظتی
اصل کلی : در مورد انسان، حضور طولانی در مقابل تابش فرابنفش، میتواند احتمال ابتلاء به آسیبهای حاد و مزمن پوستی، بینایی و حتی تخریب کل سیستم ایمنی بدن را به دنبال داشته باشد.
- فوتونهای پرتو فرابنفش به خصوص در باند UVB، به هر نوع مولکول DNA متعلق به ارگانهای زنده، به اشکال گوناگون حمله ور میشوند.
- در شایعترین حالت، حمله علیه نزدیکترین ترکیب "باز تیمین یا Thymine Bases" در حلقه DNA اتفاق میافتد. در این حالت "بازهای تیمین یا Thymine Bases" همپایه، به عوض نگهداری تعادل پلهای DNA« یا به عبارتی »LADDER BASE BOND"، به همپایه خویش پیوسته و باعث بوجود آمدن نوعی DNA «معیوب» میگردند.
دراین صورت زنجیره DNA با از دست دادن کد رمزی اصلی خود، به نوعی کد با رمز دیگری تبدیل و معنای اولیه ساختار هسته سلولی خود را از دست داده که عملاً حاصل، سلولی با عملکرد غیر مشخص ویا تخریب شده سرطانی است.
- همه پرتوهای UVA،UVB ویا UVC قادرند که از عمر سلولهای اساسی بدن از جمله بافتهای فیبروزی پروتئینی موجود در بدن از جمله پوست،استخوان، غضروف و هرگونه بافت پیوندی بکاهند.
قابلیت خود حفاظتی طبیعی بدن
جهت حفاظت از اثرات مخرب پرتو فرابنفش، بدن انسان گاهی (با توجه به نوع پوست و نژاد)، از خود نوعی رنگدانه یا پیگمنت قهوهای رنگ بنام ملانینMelanin آزاد میکند که این عمل با جلوگیری از نفوذ تابش به نسوج عمقی میتواند سودمند باشد. در غیر اینصورت، میتوان از محصولات جلوگیری کننده از نفوذ تابش UV به بدن مانند لوسیونهای ضدآفتاب یا suntan lotions که بیشتر به نام Sun blocks معروفند، استفاده شود.
امروزه بعضی از محصولات به اصطلاح Sunscreen دارای ترکیباتی از قبیل دی اکسید تیتانیوم TiO۲ و اکسید دوزنگ یا Zinc Oxide و آووبنزون Avobenzone میباشند که کمک بزرگی جهت حمایت بدن درمقابل انواع تابش فرابنفش هستند.
- اکثر کرمهای ضد آفتاب با اعلام درجه اندازه گیری مقاومت خویش بر اساس معیار SPF، ظاهراً تنها قادر به محافظت پوست از باند UVB هستند که همین نکته میتواند شما را به اشتباه بیندازد زیرا دگرباره لازم به تکرار است که که باند UVA که توسط این گونه لوسیونها پوشش داده نمیشوند، به علت قدرت نفوذ بسیار بالا در نسوج بدن، عامل اصلی و اولیه سرطان پوست در انسان شناخته شدهاند.
- طبق استاندارد UPF، نوع پوشش یا لباس هم درزمینه قدرت جلوگیری از تابشهای باند UVA و UVB مؤثر بوده و بر حسب توان مقاومتشان، دسته بندی میشوند، پس نوع لباس پوشیدن ما هم در حمایت از نسوج بدن در مقابل UV قابل توجه و اهمیت است.
حفاظت از چشم
تابش UVB قدرت بالا برای چشمان بسیار مخرب ومی تواند باعث آب مروارید Cataract و اختلال مزمن قرنیهPterygium یا کوری موقت و دائم گردد. پوشش حفاظتی چشمان برای کسانی که به مدت طولانی در معرض تابش فرابنفش وبخصوص از نوع طول موج کوتاه آن قویاً توصیه میگردد، مثلاً کوهنوردان و اسکی بازان که به جهت اقامتهای طولانی در ارتفاعات بالا، عملاً با رقیق شدن هوا، عامل اصلی مقاومت در مقابل تابش فرابنفش را ازدست میدهند.
گر چه عینکهای آفتابی معمولی به میزان کمی در مقابل تابش فرابنفش مقاومند، اما توصیه میگردد که حتی المقدور از لنزهای پلاستیکی (ترجیحاً از جنس پلی کربنات Polycarbonate ) بجای لنزهای شیشهای استفاده گردد زیرا همانگونه که اشاره شد، شیشه معمولی در مقابل UVA فاقد مقاومت بوده و آن را به راحتی از خود عبور میدهد. عینکها باید قادر باشند از ورود تابشهای فرابنفش از کنارهها و بالا و پایین آن نیز جلوگیری کنند.
اثرات شیمیایی پرتو فرابنفش بر سایر مواد
- تنزل کیفی مواد پلیمری،
رنگدانهها، رنگهای نساجی وصنعتی Degradation of Polymers، Pigments and Dyes
اکثر مواد پلیمری صنعتی یا موارد مصرفی، به توسط تخریب انواع تابشهای فرابنفش و به علت تنزل کیفی، نیاز به پایدار کنندههایی جهت کند کردن روند حمله به ساختار خود دارند.
منبع: ویکی پدیا